Strategische communicatie

De hele dag door worden we bestookt met informatie en suggesties, bedoeld om ons ergens toe aan te zetten of juist van af te brengen, in het belang van onszelf of van de wereld om ons heen. Ook bij het bedenken van oplossingen voor de meest uiteenlopende problemen roepen we al gauw om meer of betere communicatie. Kortom, strategische communicatie is aan de orde van de dag.

Dit boek gaat over principes en toepassingen van strategische communicatie. Het betreft een derde, sterk gewijzigde druk waaraan nieuwe, actuele thema's zijn toegevoegd zoals onbewuste beïnvloeding, social media en de rol van communicatie bij innovatieprocessen. Het uitgangspunt van het boek is dat een goed begrip van de wijze waarop mensen met elkaar communiceren en een gedegen inzicht in de mechanismen die daarbij een rol spelen, noodzakelijk zijn voor een effectieve toepassing van communicatie, ook in professionele settings.

De schrijvers richten zich op studenten die communicatie studeren aan de universiteit of het HBO. Tegelijkertijd is het boek van nut voor communicatiespecialisten bij overheden, bedrijven en maatschappelijke organisaties, die verantwoordelijk zijn voor een optimale positionering in een voortdurende veranderende omgeving. Ook voor beleidsmakers, artsen en andere professionals, voor wie strategische communicatie een belangrijk aspect vormt van het dagelijkse werk is dit boek van grote waarde. Een belangrijk deel van hun functioneren hangt af van hun inzicht in de principes van communicatie en de vaardigheid daarmee om te gaan.

Het boek is doorspekt met historische en actuele voorbeelden waarmee abstracte theorieën en modellen niet alleen worden verduidelijkt, maar ook hun praktische toepassing en relevantie zichtbaar worden gemaakt.

Noelle Aarts is universitair hoofddocent Strategische Communicatie aan Wageningen Universiteit en bijzonder hoogleraar Strategische Communicatie aan de Universiteit van Amsterdam (De Logeion-leerstoel).
Chantal Steuten is onderzoeker en communicatiedeskundige op het gebied van de groene ruimte, en eigenaar van bureau Anda!
Cees van Woerkum is emeritus hoogleraar Strategische Communicatie aan Wageningen Universiteit.

Voorwoord 

1 Terreinverkenning 
Inleiding 
Communicatie 
Communicatie bij verandering en vernieuwing 
Besluit

2 Gedrag en gedragsverandering 
Inleiding 
Gedrag 
Theorie van gepland gedrag 
Persuasieve communicatie: het Elabortion Likelyhood Model 
Het verwerken van argumenten 
Overtuigingen en hun waardering 
Cognitieve dissonatietheorie
Besluit

3 Onbewuste processen van gedragsbeïnvloeding 
Inleiding 
Selectieprocessen 
Frames en framing 
Zelfreferentialiteit en autopoiese 
Luisteren en kijken, zintuigen en emoties 
Hoe het onbewuste een rol speelt 
Besluit 

4 Het gesprek 
Inleiding 
Dagelijkse gesprekken 
Gesprekken en sociale relaties 
Gespreksanalyse 
Gesprekken en probleemoplossing
Verhalen en storytelling
Besluit 

5 Netwerken, communicatie en zelforganisatie 
Inleiding 
De netwerksamenleving 
Netwerken en gemeenschapsvorming 
Gemeenschappen in tijden van globalisering en individualisering 
Zelforganisatie: enkele basisprincipes 
Sociale bewegingen 
Besluit 

6 Nieuwe media en communicatie
Inleiding 
Massamedia 
Social media
Risico's van social-mediagebruik voor intermenselijke relaties 
De inbedding van social media in de dynamiek van dagelijkse ontwikkelingen
Besluit 

7 Interculturele communicatie 
Inleiding 
Wat maakt mensen 'anders'? 
Cultuur 
Cultuurverschillen
Non-verbale communicatie 
Omgaan met verschil 
Vijf uitgangspunten voor interculturele communicatie 
Besluit 

8 Communicatie, kennis en ethiek 
Inleiding 
Wat is kennis? 
Categorieën van kennis 
Wetenschap en communicatie 
Ethiek van communicatie 
Kennis en leren 
Besluit 

9 Communicatie, beleid en planning
Inleiding 
Communicatie al sluitstuk van de beleidsvorming 
Interactieve beleidsvorming: opmars en dilemma's 
Anders denken over verandering en planning 
Kennen en kiezen
Planning op het eerste niveau 
Planning op het tweede niveau 

10 Communicatie en innovatie
Inleiding 
Wat is innovatie? 
Verspreiding van innovaties 
De communicatieprofessional als innovatiemakelaar 
Besluit 

11 Conflicthantering en onderhandeling 
Inleiding 
Conflicten 
Onderhandelen 
Reframing en onzekerheid 
Besluit 

12 Communicatie en organisaties 
Inleiding 
Geschiedenis van het denken over organisaties 
Organisaties en hun omgeving 
Strategische communicatie: het totale plaatje
Naar een verbrede opvatting over accountability in de communicatiepraktijk
Imago en imagoproblematiek
Besluit

Literatuur
Index